Vasiyetnamenin Tenfizi Davası Nedir?

Vasiyetnamenin tenfizi davası, Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından açılan vasiyetnamenin tebliği ve okunması işlemlerinin tamamlanması ardından yasal sürenin geçmesinden sonra herhangi bir itiraza uğramaması yahut iptali istendiği halde iptalinin reddedilip kesinleşmiş olduğunun tespiti için açılan dava türüdür.

Yukarıda izah edildiği üzere vasiyetnamenin tenfizi (infazı, uygulanması) için vasiyetname muhatabı olan mirasçıların, vasiyetnamenin okunması işleminin ardından vasiyetnameye 1 yıllık hak düşürücü süre içerisinde itiraz etmemesi yahut itiraz etmiş ve vasiyetnamenin iptali istemli dava açmış olmaları halinde davanın vasiyet bırakılan lehine sonuçlanmış olması gerekmektedir.

Aksi halde vasiyet bırakılanın vasiyetnamenin tenfizini istemesi halinde vasiyetnamenin iptaline ilişkin olarak açılmış olan dava, vasiyetnamenin uygulanmasını etkileyeceğinden iptal davasının, tenfiz davası için bekletici mesele yapılması gerekecektir.

Vasiyetnamenin Tenfizinde Görevli ve Yetkili Mahkeme Hangisidir?

Vasiyetnamenin tenfizi davaları hasımsız bir iş olmayıp davalılar vasiyetnameyi yerine getirmeyen yasal mirasçılardır. Davada görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi'dir.

Bu hususta Yargıtay 17. Hukuk Dairesi "Somut olayda davacı, mirasbırakan tarafından düzenleme şeklinde vasiyetname ile kendisine vasiyet edilen taşınmazın tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya tesciline karar verilmesini istemiştir. Dava, vasiyetnamenin açılmasına (okunmasına) ilişkin olmayıp, vasiyetnamenin tenfizi yani yerine getirilmesine ilişkindir. Vasiyetnamenin tenfizine ilişkin davalar yükümlülüğünü yerine getirmeyen vasiyet yükümlüsüne karşı açılması gereken davalar olup, çekişmesiz yargı işi değildir. 6100 sayılı HMK’nın yürürlüğe girdiği tarihten sonra açılan davada, tapu iptali ve tescil talebinde bulunulduğuna göre, uyuşmazlığın asliye hukuk mahkemesince görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir." hükmü bulunmaktadır.

Zamanaşımı Ne Kadardır?

Türk Medeni Kanunu’nun 602. Maddesi uyarınca, vasiyet alacaklısının vasiyeti tenfiz davası açma hakkı, lehine belirli bir mal vasiyet edildiğini öğrendiği tarihten ya da vasiyete göre bu mal kendisine daha geç bir tarihte devredilecekse bu tarihten itibaren 10 yıl içinde kullanılmadığı takdirde zamanaşımına uğrar.

Vasiyet Alacaklısının Kendisine Miras Bırakılan Gayrimenkulün Tescili ve  Gerekli Belgeler

Taşınmazın vasiyet alacaklısı adına tescili işlemi üç şekilde gerçekleşebilir:

• Tescil vasiyet alacaklısı adına mirasçılar tarafından talep edilebilir: Miras bırakanın yasal mirasçılarının vasiyet alacaklısı adına tapuda işlem yapabilmek için mirasçılık belgesi, onaylı vasiyetname örneği ve tenfiz davası neticesinde verilmiş mahkeme kararı gereklidir.  Bu belgelerle birlikte tapu müdürlüğüne başvurulduğunda miras bırakan adına kayıtlı gayrimenkul vasiyet alacaklısı adına tescil edilir.

• Tescil vasiyet alacaklısı adına vasiyeti yerine getirme görevlisi tarafından talep edilebilir.  Miras bırakan vasiyetnamesinde vasiyeti yerine getirme görevlisi atamış ise, vasiyeti yerine getirme görevlisi de miras bırakılan malın vasiyet alacaklısı adına tescilini isteyebilir. Bunun için onaylı vasiyet örneğinin ibraz edilmesi şarttır. Bu halde tenfiz davası neticesinde verilecek mahkeme kararına ihtiyaç yoktur.

• Tescil bizzat vasiyet alacaklısı tarafından talep edilebilir.  Vasiyet alacaklısı mirasçı kabul edilmediği için kendisine bırakılan taşınmazın adına tescilini talep edebilmesi için öncelikle vasiyetnamenin tenfizi davası açması ve mahkemeden söz konusu gayrimenkulün adına tescil edilmesini talep etmek zorundadır. Mahkemenin vasiyet alacaklısı lehine karar vermesi halinde, bu mahkeme kararı ile birlikte ilgili tapu müdürlüğü nezdinde taşınmaz vasiyet alacaklısı adına tescil edilir.

• Mirasçılar ile vasiyet alacaklısı aralarında vasiyetnamede yer alan miras paylaşımına ilişkin bir protokol düzenleyebilirler. Bu durumda bu protokolün vasiyetin tenfizi davasında mahkemeye sunulması ve hâkimin tenfiz kararı verirken protokole atıf yapması gerekir. Böyle bir durumda vasiyetnamenin onaylı sureti ile birlikte bu protokolün de onaylı bir suretinin tapu müdürlüğüne ibraz edilmesi gerekir.

Vasiyeti Tenfiz Memuru Kimdir? Görevleri Nelerdir?

Miras bırakan vasiyetini hazırlarken, vasiyetinde yer alan isteklerinin yerine getirilmesi için bir veya birkaç kişiyi vasiyeti yerine getirme görevlisi olarak görevlendirebilir. Bu kişilere “vasiyeti tenfiz memuru” denilir.

Vasiyeti tenfiz memurunu sadece miras bırakan atayabilir. Ancak miras bırakan vasiyetnamesinde, vasiyeti tenfiz memurunu tayin etmeyerek, tenfiz memuru atama görevi için başka bir kişiye görevlendirmiş ise bu işlem de geçerlidir.

Vasiyetname açıldıktan sonra miras bırakan tarafından vasiyeti tenfiz memurunun atandığı görülürse Mahkeme bu durumu vasiyeti tenfiz memuruna tebliğ eder. Vasiyeti tenfiz memuru tebliğden itibaren 15 gün içinde görevi kabul veya reddeder. Vasiyeti tenfiz memuru olarak atanan kişi bu görevi kabul etmek zorunda değildir. Tebliğden itibaren 15 gün içerisinde ilgili kişinin cevap vermemesi halinde görevi kabul etmiş sayılır.

Vasiyeti tenfiz memuru görevine karşılık ücret talep edebilir. Vasiyeti tenfiz memuruna verilecek ücret hakkında vasiyetnamede bir hüküm varsa ücret buna göre takdir olunur.

Vasiyeti Tenfiz Memurunun Yetkileri

Vasiyeti tenfiz memurunun yetkileri vasiyetnamede belirtilir. Belirtilmemişse kanuna göre takdir olunur. Vasiyeti tenfiz memuru genel itibariyle miras bırakanın vasiyetnamesinde belirttiği isteklerinin yerine getirilmesi için gerekli bütün işlemleri yapmakla yükümlüdür.

Vasiyeti tenfiz memuru göreve başladıktan sonra gecikmeksizin terekedeki malların, miras bırakanın alacaklarının ve borçlarının listesini düzenler.

Miras paylaştırılmadan önce tereke malları vasiyeti tenfiz memurunun idaresindedir. Vasiyeti tenfiz memuru, tereke alacaklarını tahsil eder ve miras bırakanın borcu varsa bunları tereke malları ile öder. Terekenin paylaştırılmasına ilişkin plan hazırlar.

Vasiyeti tenfiz memuru tereke malları üzerinde tasarruf edebilir. Bu malları satabilir. İpotek koydurabilir ya da üçüncü kişilere intifa hakkı verebilir.  Ancak bunun için kendisine vasiyetnamede yetki verilmiş olması ya da sulh hukuk hâkimi tarafından izin verilmesi gerekir

Vasiyeti tenfiz memuru mirasın paylaştırılmasını yapmaya da yetkilidir. Paylaşma miras bırakanın iradesi doğrultusunda yapılır. Mirasçılar itiraz etseler dahi vasiyeti tenfiz memuru miras bırakanın vasiyetnamede yer alan talimatlarına uymak zorundadır.

Vasiyeti tenfiz memuru tereke ile ilgili dava ve icra takiplerinde miras ortaklığını temsil eder. Yani miras sebebi ile mirasçıların tamamına açılacak davalar sadece vasiyeti tenfiz memuruna açılabilir. Aynı şekilde tereke sebebi ile açılması gereken davaları da vasiyeti tenfiz memuru tek başına açabilir. Özellikle mirasçı sayısının fazla olduğu durumlarda vasiyeti tenfiz memurunun varlığı dava ve takipler açısından büyük kolaylık sağlar. Zira mirasçıların birlikte hareket etme gerekliliği dava ve takiplerin uzamasına sebep olmaktadır.

Vasiyeti tenfiz memuru sulh hukuk hakimin denetimi altındadır. Vasiyeti yerine getirme görevlisinin yetersiz olduğu, ağır ihmalinin bulunduğu veya görevini kötüye kullandığı tespit edilirse görevine geçici veya devamlı olarak son verilir. Vasiyeti tenfiz memuru bu karara karşı 15 gün içerisinde asliye hukuk mahkemesinde itiraz edebilir.

Vasiyeti tenfiz memurunun kusurundan ötürü mirasçıların ya da vasiyet alacaklılarının haklarına zarar gelirse bu kişiler zararı ispat edebildikleri ölçüde vasiyeti tenfiz memurundan tazminat talep edebilir.

Vasiyetnamenin Tenfizi davaları için daha detaylı bilgi almak ve danışmak istemeniz halinde tarafımızla iletişime geçebilirsiniz.