Siber Saldırılarda Tazminat Sorumluluğu - Siber Güvenlik Sigortası

Dijital dönüşümle birlikte işletmeler, kamu kurumları ve bireyler; fidye yazılımları, veri sızdırmaları, DDoS saldırıları gibi çeşitli siber tehditlerle karşılaşmaktadır. Bu saldırılar sonucu ortaya çıkan maddi ve manevi zararların giderilmesi için tazminat sorumluluğunun belirlenmesi kritik önemdedir. Aşağıda, siber saldırılarda tazminat sorumluluğunu şekillendiren hukuki ilkeler, sorumluluk dağılımı ve başvuru yolları, siber güvenlik sigortası ayrıntılı olarak ele alınmaktadır.

Siber Saldırı Türleri ve Olası Zararlar

Fidye Yazılımları (Ransomware): Verilerin şifrelenerek erişimin engellenmesi ve kurtarma için talep edilen fidye.
Veri İhlalleri (Data Breach): Kişisel veya ticari sır niteliğindeki bilgilerin açığa çıkması.
Hizmet Engelleme Saldırıları (DDoS): Sunucuların veya ağların erişime kapatılması.
Kimlik Avı (Phishing): E-posta ve sahte siteler aracılığıyla kimlik bilgilerinin çalınması.
Zararlı Yazılım Enjeksiyonları (Malware, Spyware): Cihazlara izinsiz yazılım yerleştirilerek veri toplama veya zarar verme.

Bu saldırılar; gelir kaybı, itibar zedelenmesi, hukuki yaptırımlar ve müşteri güveni kaybı gibi ağır sonuçlara yol açabilir.

Hukuki Çerçeve ve Genel Sorumluluk İlkeleri

Medeni Hukukta Haksız Fiil Sorumluluğu

Türk Borçlar Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca, hukuka aykırı bir eylem neticesinde başkalarına zarar veren kişi, zararı tazmin etmekle yükümlüdür. Siber saldırılar da fiili sorumluluğu doğuran haksız fiil niteliğindedir.

Veri Koruma Mevzuatı (KVKK)

Kişisel verilerin güvenliğini sağlamak veri sorumlularının yükümlülüğüdür. 6698 sayılı KVKK’ya göre güvenlik ihlali halinde idari para cezaları ve maddi-manevi tazminat talepleri gündeme gelir.

Ceza Hukuku Boyutu

TCK’nın 243 ve 244. maddeleri, bilişim sistemlerine girme, verileri bozma veya yok etme suçlarını düzenler. Failler hakkında ceza yaptırımı uygulanırken, hukuki alacak davası için de zemin hazırlanır.

Tarafların Sorumluluk Dağılımı

Siber Saldırıyı Gerçekleştiren Fail

Doğrudan haksız fiilden sorumludur; hem ceza hem de tazminat sorumluluğu mevcuttur.

Hizmet Sağlayıcılar ve Bulut Operatörleri

Sözleşmesel Yükümlülük: Verilerin güvenliği için taahhüt edilen seviyeyi sağlamazlarsa, sözleşme ve BK 112. madde kapsamında tazminata tabidir.
Özen Borcu: Makul güvenlik tedbirlerini almamak, kusur olarak kabul edilir.

İşveren ve Kurumsal Sorumluluk

Çalışanlarının siber farkındalığını sağlamamak ve denetimsiz altyapı sunmak işveren sorumluluğu doğurabilir.

Yazılım ve Güvenlik Danışmanları

Uygun test ve denetim yapmamak, raporlarda eksik veya yanıltıcı bilgi sunmak zarar tazmin sorumluluğunu tetikler.

Tazminat Talepleri ve Zarar Türleri

Maddi Zarar

Kesintiye uğrayan iş süreçleri, fidye ödemeleri, veri kurtarma maliyetleri ve itibar onarımı harcamaları.

Manevi Zarar

Müşteri veya üçüncü kişilerde oluşan psikolojik baskı, itibar kaybı ve güven zedelenmesi için manevi tazminat.

Zincirleme Zararlar

Tedarik zinciri aksaması ve üçüncü şahıs hak ihlalleri nedeniyle doğan ek zararlar.

Sözleşmeye Dayalı Sorumluluk

1. Hizmet Seviyesi Anlaşmaları (SLA)

Sunulan hizmet seviyesinin altına inilmesi durumunda hizmet sağlayıcıya karşı cezai şart ve tazminat talebi.

2. Mücbir Sebep Düzenlemeleri

Siber saldırıların mücbir sebep sayılıp sayılmayacağı, sözleşmede netleştirilmelidir.

Siber Güvenlik Sigortası ve Risk Yönetimi

Siber Sigorta Poliçeleri: Fidye ödemeleri, veri kurtarma ve hukuki giderler gibi kalemleri kapsayan teminatlar.
Proaktif Önlemler: Düzenli penetrasyon testleri, çalışan eğitimi, çok katmanlı güvenlik mimarileri.
Olay Müdahale Planı: Saldırı sonrası süreç yönetimi, kriz iletişimi ve hukuki itiraz hazırlıkları.

Uygulama Örnekleri ve İçtihatlar

Mahkemeler genellikle hizmet sağlayıcının kusurunu, özen borcunu yerine getirip getirmemesine göre değerlendirir.
KVKK kararlarında, ihlal bildirim süresine uyulmaması veya kullanıcı aydınlatılmaması ağır para cezalarıyla sonuçlanmaktadır.

Sonuç

Siber saldırılar, yalnızca teknik bir sorun değil, hukuki sorumlulukları da beraberinde getirir. Failin tazminat yükümlülüğünden sözleşmesel sorumluluklara, KVKK ihlallerinden siber sigortaya kadar geniş bir yelpazede önlemler alınmalı ve haklar korunmalıdır. Şirketler, proaktif risk yönetimi ve sağlam sözleşme düzenlemeleriyle güvenlik zafiyetlerinin yol açtığı tazminat taleplerini minimize edebilir.