Motorlu Kara Taşıtları İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası Nedir? (İMM)

İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası, Karayolları Trafik Kanunu kapsamında üçüncü kişiye verilen zararlardan kaynaklı olarak işletene yükletilen hukuki sorumluluğun, Trafik sigortası üzerinde kalan hadler çerçevesinde, yahut genel hükümlere göre karşılanması maksadıyla düzenlenen sigorta türüdür. İlgili sigorta kapsamında maddi zararlar teminat altında olduğu gibi; ek sözleşme maddeleri ile manevi tazminat da teminat altına alınabilmektedir.

İMM Genel Şartlarına Göre İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası Nedir?

İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası Genel Şartlarında Teminatın Kapsamı "Sigortacı, işbu poliçede gösterilen aracın kullanılmasından doğan ve Karayolları Trafık Kanununa ve Umumi Hükümlere göre aracın işletenine terettüp eden hukuki sorumluluğu ve bu poliçe teminat kapsamında olmak şartıyla Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası hadlerinin üzerinde kalan kısmını, poliçede yazılı hadlere kadar temin eder. İşbu sigorta, sigorta ettirenin haksız taleplere karşı müdafaasını da temin eder." olarak tanımlanmıştır.

Bu yazımızda "ihtiyari mali mesuliyet sigortası nedir? Hangi zarar türlerini, hangi hallerde karşılar, teminat dışında kalan haller nelerdir?" gibi soruları cevaplandıracağız.

Sürekli Sakatlık Tazminatı İhtiyari Mali Mesuliyet (İMM) Sigortasından Karşılanır Mı?

Yukarıda da izah edildiği üzere İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası trafik sigortası hadlerinin üzerinde kalan zararları tazmin etmekle yükümlüdür. Dolayısıyla İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası'nda ayrık olarak düzenlenmiş olan teminat dışı bir hal bulunmaması halinde Zorunlu Trafik Sigortası limitleri üzerinde kalan kısmı için sürekli iş göremezlik tazminatı, geçici iş göremezlik tazminatı, geçici ve sürekli bakıcı giderleri, protez giderleri ihtiyari mali mesuliyet sigortacısı tarafından karşılanmak durumundadır. Fakat belirtmiş olduğumuz üzere zararın Trafik Sigortası teminat limitinin üzerinde olması öncelikli şarttır.

Örneklendirmek gerekirse; 2018 yılında kaza geçirmiş bir kişi toplam sürekli iş göremezlik zararının 1.000.000 TL olduğu durumda 360.000 TL'lik trafik sigortası teminat limitine kadar olan kısmı ilgili sigortacıdan tazmin ettikten sonra kalan 640.000 TL için ihtiyari mali sorumluluk sigortasının sorumluluğu doğacaktır.

Fakat zararın Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası hadlerinin içerisinde kalması halinde İMM Sigortacısının herhangi bir sorumluluğundan bahsedilemeyecektir. Nitekim Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 2022/1661 E., 2023/6984 K. sayılı ve 25.05.2023 tarihli ilamında "Motorlu Kara Taşıtları İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları'nın “Sigorta teminatının kapsamı” başlıklı 1. maddesine göre, sigortacı aracın işletenine yükletilebilecek hukuki sorumluluğu poliçe teminatı kapsamında olmak şartıyla zorunlu mali sorumluluk sigortası haddi üstünde kalan kısmını poliçede yazılı azami miktara kadar temin eder. İhtiyari mali mesuliyet sigortası kapsamının başlangıç noktası, zorunlu trafik sigorta limitinin üzerinde kalan kısımdır. Kapsamın sonu ise ihtiyari mali mesuliyet sigortası limitidir. Başka bir ifadeyle gerçek zarar miktarı zorunlu trafik sigorta limitini geçtiği anda ihtiyari mali mesuliyet sigortası güvencesi başlamakta ve kendi poliçesindeki limit miktarı da sorumluluğun sona erdiği nokta olmaktadır. Bu nedenle zarar, trafik sigortası kapsamında kalmakta ise ihtiyari mali mesuliyet sigortacısının sorumluluğundan bahsedilemez.

Dosya içeriğinden, davalı şirkete sigortalı ... plakalı aracın Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortacısı poliçesinin ..... Sigorta A.Ş tarafından düzenlendiği ve davacıya değer kaybı nedeniyle 1.499,50 TL ödeme yapıldığının beyan edildiği anlaşılmaktadır.

Bu durumda İtiraz Hakem Heyetince; kazaya karışan davalı şirkete sigortalı aracın Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası poliçesini düzenleyen ...... Sigorta A.Ş. tarafından düzenlenen Zorunlu Mali Mesuliyet Sigorta poliçe limitinin ödenip ödenmediği ve poliçe limitinin tamamının tükenip tükenmediği araştırılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde eksik inceleme ile karar verilmesi doğru görülmemiş, bu nedenle kararın bozulması gerekmiştir." şeklindeki kararı ile öncelikle ZMMS poliçe teminat limitinin tüketilmesi gerektiğini belirtmiştir.

Araç Mahrumiyet Bedeli İhtiyari Mali Mesuliyet (İMM) Sigortasından Karşılanır mı?

Karşı tarafın uğramış olduğu ve Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası tarafından yansıma zarar olduğundan teminat dışında kalan araç mahrumiyet bedelinin ihtiyari mali mesuliyet sigortasından karşılanıp karşılanmayacağı hususunda farklı yargı kararları bulunmaktadır. Bu nedenle bu hususta kesin kararlar göstererek kesin yargıya varmak mümkün değildir.

Fakat bizim görüşümüz İhtiyari Mali Mesuliyet (İMM) Genel Şartları'nda düzenlenen teminat kapsamında "...Umumi Hükümlere göre aracın işletenine terettüp eden hukuki sorumluluğu..." kısmı yer aldığından ve araç mahrumiyet bedeli de Umumi Hükümler doğrultusunda işletene bir hukuki yükümlülük tanıdığından bu zarar kaleminin İMM Genel Şartları kapsamında sigortacı tarafından karşılanması gerektiği yönündedir.

İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası Manevi Tazminatı Karşılar Mı?

İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası manevi tazminatı kural olarak karşılamamaktadır. Fakat İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası Genel Şartları'nın 3. maddesinde "Manevi tazminat talepleri, ek sözleşme ile teminat kapsamı içine alınabilir. Bu taleplerin, Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (Trafik Sigortası) dışında kalması nedeni ile, bu teminat, bahsi geçen zorunlu sigortanın varlığına bağlı olmaksızın, bu sigorta limitlerinin içinde hüküm ifade eder" hükmü düzenlenmiştir.

Dolayısıyla poliçede Ek sözleşme ile manevi tazminatın teminat altına alınmış olması halinde İMM sigortacısı manevi tazminattan da sorumlu olacaktır.

İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası Teminat Dışında Kalan Haller Nelerdir?

İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası teminat dışında kalan haller şunlardır:

• Sigortalının kendisinin uğrayacağı zararlar,

• Aracı sevk ve idare edenin, aracı sevk ve idare ederken uğrayacağı zararlar dolayısıyla ileri sürülen talepler,

• İşletenin veya aracı sevkedenin eşinin, usul ve füruunun (kendisi ile evlat edinme ilişkisi ile bağlı olanların) ve birlikte yaşadığı kardeşlerinin uğrayacağı zararlar dolayısıyla ileri sürülen talepler,

• Araç sahibi ile işleteni arasındaki ilişkide araca gelen zararlar dolayısıyla ileri sürülen talepler,

• Poliçede gösterilen aracın ve bu araç ile taşınan malların (yolcu bagajı ve benzeri eşya teminat dahilindedir) veya çekilen şeylerin bozulması zarar ve ziyaa uğraması yüzünden ileri sürülen talepler,

• Çalınan veya gaspedilen aracın sebep olduğu ve Karayolları Trafik Kanunu'na göre işletenin sorumlu olmadığı zararlar ile aracın çalındığını ve/veya gaspedildiğini bilerek binen yolcuların zarara uğramaları nedeniyle ileri sürülen talepler, g) Sürat yarışlarına iştirak ve yarış güzergahında yapılan antremanlar sırasında meydana gelebilecek zarar ve ziyan nedeniyle ileri sürülen talepler,

• Aracın gözetim, onarım, bakım, alım-satım, araçta değişiklik yapılması amacı ile veya benzeri bir amaçla faaliyette bulunan teşebbüslere bırakılmasından sonra aracın sebep olduğu zararlara ilişkin her türlü talepler,

• Patlayıcı ve parlayıcı maddeler taşınması (yedek akaryakıt hariç) sebebiyle meydana gelen zarar ve ziyanlardan dolayı ileri sürülen talepler.

• 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununda belirtilen terör eylemlerinde ve bu eylemlerden doğan sabotajda kullanılan araçların neden olduğu ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununa göre işletenin sorumlu olmadığı zararlar ile aracın terör eylemlerinde kullanıldığını veya kullanılacağını bilerek binen kişilerin zarara uğramaları nedeniyle ileri sürecekleri talepler, aracı terör ve buna bağlı sabotaj eylemlerinde kullanan kişilerin talepleri.

SONUÇ

İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası, trafik sigortasının üzerinde kalan zararlar ve genellikle manevi tazminatların karşılanması maksadıyla düzenlenen poliçelerdir. Bu poliçelerin detaylı bir biçimde avukatınız tarafından incelenmesi hem mağdurun hem de araç işleteni veya sürücünün hak kaybına uğramaması açısından önem arz etmektedir.

Daha detaylı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.