Araç Ayıplı Satış - Araç Alım Satımında Ayıptan Sorumluluk

Araç Alım Satımında Ayıplı Satış Hakkında Bilmeniz Gerekenler

Günümüzde araç alım satımı sırasında tüketicilerin en çok karşılaştığı sorunlardan biri "araç ayıplı satış" durumudur. Ayıplı satış, tüketicinin satın aldığı araçta, kullanımını veya değerini etkileyen bir kusurun var olması durumunu ifade eder. Bu yazıda, ayıplı satışın ne olduğu, haklarınız ve bu tür durumlarla karşılaşmanız halinde nasıl bir yol izlemeniz gerektiği detaylı bir şekilde ele alınmıştır.

Ayıplı Satış Nedir?

Ayıplı satış, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da açıkça tanımlanmıştır. Buna göre, bir ürün veya hizmetin sözleşmede belirtilen şartlara uygun olmaması durumunda ayıplı olduğu kabul edilir. Araç alım satımında ise, ayıplı satış genellikle aracın mekanik, elektriksel ya da görsel olarak hatalı veya kusurlu olması durumunda ortaya çıkar.

Ayıplı Araç Örnekleri

Gizli Kaza Kaydı: Satın alınan araçta önceden meydana gelmiş, ancak alıcıya bildirilmemiş ağır hasar durumları. Yargıtay 13. Hukuk Dairesi 2016/25749 E., 2019/993 K. sayılı ilamında "davacının satın aldığı araçla ilgili olarak Trafik Şube Müdürlüğünce tutulan kayıtları, aracın sigorta kayıtlarını, Tramer kayıtlarını inceleme ve mahkemenin kabulünün aksine Tramer'e sms atarak bilgi edinme yükümlülüğü de yoktur. Satışa konu araç hukuki ayıplıdır. Satıcı ayıpların varlığını bilmese bile onlardan sorumludur." şeklindeki hükmü ile satıcının, alıcıyı doğru bilgilendirme kültefi bulunduğunu, alıcının tramer sorgusu yapma gibi bir yükümlülüğü bulunmadığını, satıcının bu ayıbı bilmese de zarardan sorumlu olduğunu belirtmiştir.
Kilometre Düşürme: Aracın kilometresinin gerçeği yansıtmaması. Yargıtay 3. Hukuk Dairesi bu konuda ""Satıcı, alıcıya karşı herhangi bir surette bildirdiği niteliklerin satılanda bulunmaması sebebiyle sorumlu olduğu gibi, nitelik veya niteliği etkileyen, niceliğine aykırı olan, kullanım amacı bakımından değerini ve alıcının ondan beklediği faydaları ortadan kaldıran veya önemli ölçüde azaltan maddi, hukuki ya da ekonomik ayıpların bulunmasından da sorumlu olur. Satıcı, bu ayıpların varlığını bilmese bile onlardan sorumludur." şeklindeki kararı ile kilometre düşürmeden de satıcının sorumluluğu bulunduğunu açıkça belirtmiştir.
Mekanik Kusurlar: Motor, şanzıman gibi temel parçaların arızalı veya sorunlu olması. Yargıtay 13. Hukuk Dairesi bu hususta "Ancak, satılanda olağan bir gözden geçirme ile meydana çıkarılamayacak bir ayıp bulunması halinde, bu ayıp sonradan meydana çıkarsa, bu durumu da hemen satıcıya bildirmediği takdirde yine satılanı bu ayıp ile birlikte kabul etmiş sayılır. O halde, gizli ayıpların, dava zamanaşımı süresi içinde ve ayıp ortaya çıktıktan sonra derhal (dürüstlük kuralına uygun olan en kısa sürede), ihbar edilmesi gerekmektedir. 818 sayılı TBK.’nun 198. maddesinde (6098 sayılı Borçlar Kanunu’nun 223. maddesi) öngörülen süre içinde ihbar edilmeyen ayıplar için dava açılamaz." şeklindeki kararı ile mekanik aksamda yaşanan problemlerden de satıcının sorumlu olduğunu hüküm altına almıştır.
Görsel Kusurlar: Araç boyasında yapılan işlemler veya ciddi çizikler gibi alıcıya belirtilmeyen durumlar.

Satıcıların Sorumlulukları

Satıcı, aracın durumuyla ilgili doğru bilgi verme yükümlülüğüne sahiptir. Bu yükümlülük hem bireysel satışlarda hem de galeriler gibi kurumsal satıcılarda geçerlidir. Eğer araçta bir kusur varsa, bu kusurun alıcıya açıkça belirtilmesi gerekir. Satıcıların mutlaka satmış olduğu araçlardaki ilan görsellerini muhafaza etmesi ve varsa bilgilendirmeye dair delilleri saklamaları gerekmektedir.

Eksik veya Yanlış Bilgi Verilmesi

Bir aracın alıcıya sunulmadan önceki bakım ve onarım kayıtları, kaza geçmişi veya teknik durumu ile ilgili eksik bilgi verilmesi veya yanıltıcı beyanlarda bulunulması, satıcının hukuki sorumluluklarını doğurabilir.

Alıcıların Hakları

Ayıplı bir araç satın aldığınızda, Türk Borçlar Kanunu ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında çeşitli haklarınız bulunmaktadır. İlgili Kanunun maddesinde "Malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici; a) Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme, b) Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme, c) Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme, ç) İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme, seçimlik haklarından birini kullanabilir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür." hükmü düzenlenmiştir. Fakat ikinci el araç satışı için aracın misli ile değişimi mümkün olmadığından diğer seçimlik haklar kullanılabilecektir. Bunlar:

1. Aracı İade Etme

Alıcı, aracın ayıplı olduğunu öğrendiğinde sözleşmeyi feshederek aracı iade edebilir ve ödediği bedeli geri talep edebilir.

2. Ayıbın Giderilmesini Talep Etme

Araçtaki ayıbın tamir edilmesi veya değiştirilmesi talep edilebilir. Bu durumda, tamirat masrafları genellikle satıcıya aittir.

3. İndirim Talep Etme

Ayıplı aracın kullanılmaya devam edilmesi durumunda, aracın değer kaybı kadar bir bedel indirimi talep edilebilir.

4. Tazminat Talebi

Ayıplı satış nedeniyle ortaya çıkan zararlar için manevi ve maddi tazminat talep edilebilir.

Hukuki Süreç Nasıl İşler?

Bir aracın ayıplı olduğunun fark edilmesi durumunda, şu adımları izlemek önemlidir:

Kusuru Tespit Edin: Aracınızın kusurlu olduğunu belgelemek için bir ekspertiz raporu alın.
Satıcıya Bildirim Yapın: Kusuru öğrendiğiniz tarihten itibaren makul bir süre içinde satıcıya durumu yazılı olarak bildirin. Gizli ayıp durumunda yukarıda Yargıtay kararında da değinmiş olduğumuz üzere bildirimin derhal yapılması gerekmektedir.
Hukuki Haklarınızı Talep Edin: Satıcıya ayıplı satıştan doğan haklarınızı talep ettiğinize dair resmi bir yazı gönderin.
Dava Açma Süreci: Eğer satıcı haklarınızı yerine getirmezse, tüketici mahkemesine başvurarak dava açabilirsiniz. Fakat tüketici uyuşmazlıklarında zorunlu arabuluculuk dava şartı bulunduğundan dava açmadan önce arabulucuya başvurma şartı bulunmaktadır.

Ayıplı Satışın Kanuni Dayanakları

Ayıplı araç alım satımında dayanak teşkil eden başlıca mevzuatlar:

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun: Bu kanun, alıcıyı koruma altına alarak satıcının sorumluluklarını düzenler.

Tüketici Kanunu'na göre "Ayıplı Mal : Ayıplı mal, tüketiciye teslimi anında, taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan maldır." olarak tanımlanmıştır.

Türk Borçlar Kanunu: Sözleşmelerin karşılıklı yükümlülüklerini belirler ve ayıplı mal durumlarında uygulanacak hükümleri içerir.

Ayıplı Araç Satışından Korunma Yolları

Ayıplı araç alımından kaçınmak için şu önlemleri alabilirsiniz:

Ekspertiz Raporu Alın: Aracın tüm teknik ve mekanik durumunu inceleyen bir ekspertiz raporu alın.
Satış Sözleşmesini Detaylandırın: Sözleşmede aracın tüm özellikleri açıkça belirtilmelidir.
Araştırma Yapın: Araç geçmişiyle ilgili tüm belgeleri inceleyin ve güvenilir kaynaklardan bilgi edinin.
Araç Satış Sözleşmesini Gerçek Bedel Üzerinden Yapın: Kimi satıcı vergilendirmeleri sebep göstererek alıcıya noterde bedeli düşük göstermeyi talep etmektedir. Ne olursa olun sözleşmenizde gerçek alış bedelini göstermeniz dava yolunda ispat için önem arz edecektir.

Sonuç

Araç alım satımında ayıplı satış, hem maddi hem de manevi kayıplara yol açabilir. Bu nedenle, araç satın alırken dikkatli olmak, gerekli kontrolleri yapmak ve bir sorunla karşılaşıldığında yasal haklarınızı bilmek büyük önem taşır. Unutmayın, bu süreçte profesyonel bir hukuk danışmanından destek almak, hak kaybınızı önleyebilir ve süreci hızlandırabilir.

Eğer araç alımı yaptığınız kişinin aracın ayıbını sakladığınızı düşünüyorsanız bunları sağlıklı biçimde belgelendirerek; arabuluculuk ve sonrasında dava yoluna başvurmanız halinde uğramış olduğunuz zararın tazmini alıcıdan talep edilebilecektir.

Bu konuda daha detaylı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.